Klasikten Moderne Türk Edebiyatında Mevlevilik ve Şeyh Galib Sempozyumu


Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen “Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü” başlıklı bilimsel araştırma projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü tarafından düzenlenen “Klasikten Moderne Türk Edebiyatında Mevlevilik ve Şeyh Galib Sempozyumu" 16-18 Aralık 2020 tarihlerinde gerçekleştirilecek. 


Her gün farklı konuların ele alınacağı sempozyum, 16 Aralık 2020 günü saat 10:00’da İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürü Dr. Ziya Taşkent ve Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi’nin açılış konuşmaları ile başlayacak. İÜ Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk ise açılışta proje ile ilgili bir bilgilendirme yapacak.

Koronavirüs (COVİD-19) salgını nedeniyle Zoom uygulaması üzerinden çevrim içi düzenlenecek. Edebiyat Fakültesi YouTube Kanalı üzerinden canlı yayınlanacak ve herkese açık olacak sempozyumu, https://www.youtube.com/c/İÜEdebiyatFakültesi linki üzerinden takip edebilirsiniz.
YouTube kanalı üzerinden oturumları takip etmek veya izlemek isteyenler, oturum sonlarındaki müzakere bölümünde sorularını yazılı olarak katılımcılara iletebilecek. Program hakkındaki duyuruları, Twitter hesaplarımızdan (@istanbuledutr, @iuedebiyatf, @iutudeb) takip edilebilecek.

Üç gün boyunca sürecek sempozyumun açılış konferansında Hilmi Yavuz, “Şeyh Galib’de, ‘Hoşça Bak Zâtına’da, Kelam’ı Felsefe Olarak Okumaya; ‘Ne Nâtûk u ne Hâmûş’da, Kelam'ı Tasavvuf Olarak Okumaya İlişkin Notlar” başlıklı bir konferans verecek. 16 ve 17 Aralık günlerinde gerçekleştirilecek olan 7 oturumda ise 22 bildiri sunulacak. Klasik Türk edebiyatı odaklı oturumlarda Şeyh Galib’in sanatı ve biyografisi hakkında elde edilen yeni bilgilerin yanı sıra onun eserleri ve şiiri hakkında önemli birtakım hususların üzerinde durulacak. Modern Türk edebiyatı odaklı oturumlarda Mevleviliğe dair temalar ile Şeyh Galib’in şiirden romana modern edebiyattaki görünümleri etraflıca ele alınacak.

Sempozyumun son gününde 18 Aralık günü gerçekleştirilecek olan “Mevlevi Mukabeleleri” başlıklı özel oturumda da 6 ayrı bildiri ile Mevlevi sanatının otantik kaynakları üzerine müzikal ve edebi değerlendirmelerde bulunulacak.

İlk gün oturumlarında, “Modernleşme Sürecini Şeyh Galib ve Şinasi Üzerinden Okumak, Çağdaş Türk Şiirinde Mevlevilik: Vefa mı, Veda mı, Tanrıyı Ararken Politika ile Araya Mesafe Koymak: Yeni Türk Şiirinde Mevlana’yı Alımlamak, Arşiv Belgelerine Göre Şeyh Galib Hakkında Yeni Bilgiler, Hüsn-ü Aşk’ın Kimyası, Hüsn-ü Aşk’ta Bir Kök Metafor Olarak Nûr-ı Siyâh, Şeyh Galib’in Romanı Yazıldı mı, Bırakılmış Boşluklar ve Kurmacının Farklı Gölgeleri: Tanpınar, Mümtaz, Nuran ve Şeyh Galib, Oryantalist ve Oksidentalist Tahayyüller Arasında Mevlevilik ve Sinekli Bakkal” konuları geniş bir şekilde değerlendirilecek.

İkinci gün oturumlarında ise, “Şeyh Galib’in Şiirlerinde Mevlâna Esintisi, Yazımdan Yayıma Hüsn-ü Aşk’ın Serencamı, Şeyh Galib Dîvânı’nda Mûsikî, 19. Asır Mevlevi Şairi Yorgancızâde Mustafa Safvet ve İbnülemin’in Kemalü’s-Safve’si, Cumhuriyet Dönemi’nde Mevlevi Müntesibi Bir Mimar: Şahabettin Uzluk ve Mevlevilik Çalışmaları, Behçet Necatigil’in ve Hilmi Yavuz’un Şiirlerinde Şeyh Galib ve Şiirinin İzleri, Modern Türk Şiirinde Mevlana’nın Görünümleri, Şeyh Galib, “Sendendir” Redifli Gazeli Kim için Söyledi, Şeyh Galib ve Çocuk, Dr. Rıza Nur'un Mevlana, Sultan Veled ve Şeyh Galib’in Şiirleri Üzerine Dikkatleri, Fantastik Romanın Kahramanı Olarak Mevlana ya da Menkıbenin “Fantastik” Okuması, İhsan Oktay Anar’ın Suskunlar Romanında Tasavvufi- Mevlevi Büyü ve Post-Modern Dekonstrüksiyon ve Mevlevi Sema Törenlerinin Korunması Sürecinde Bir Risk Faktörü Olarak “Bağlamından Koparma” gibi konular ele alınacak.

Son gün özel oturumunda da, Mevlevi Âyinlerinin Hafızadan Kâğıda Aktarımında Kullanılan Müzik Yazıları, 17. Yüzyıl Telifleri Olarak Kutb-ı Nâyî Osman Dede Efendi’nin Âyin-i Şerifleri ve Segâh Niyaz İlâhîsi Hakkında, Neyzen Emin Dede ve Mevlevi Musikisine Katkıları, Neyzen Emin Dede’nin Nota Mecmuası Üzerine Müzikal Bir Değerlendirme, Âyin-i Şeriflerin Güfte Kaynakları, Mevlevi Mukabelelerinin Otantik Güfte Kaynakları Olarak Şeyh Galib ve Neyzen Emin Dede Mecmuaları gibi konu başlıkları üzerinde durulacak.

“Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü” Bilimsel Araştırma Projesi

Sempozyum, “Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü” başlıklı projenin önemli ayaklarından birini teşkil etmekte. Projede ayrıca Şeyh Galib tarafından tertip edilen, Türk müziğinin sembol ismi Dede Efendi tarafından onarılan ve bugüne dek yayımlanmamış olan Mevlevi âyinleri güfte mecmuası bilimsel yöntemlerle neşredilerek günümüz sanatçı ve okurlarının istifadesine sunulacak. Prof. Dr. Nasır Abdülbaki Baykara’nın şahsi koleksiyonunda bulunan eser, bu vesileyle gün yüzüne çıkmış olacak. 

Proje kapsamında sürdürülen bir diğer önemli çalışma ise Türk müziği tarihinin önemli isimlerinden Neyzen Emin Dede’nin Mevlevi âyinleri nota ve güfte mecmuasının yayına hazırlanması. Hamparsum nota sistemiyle tertip edilmiş olan mecmua, titiz bir çalışma ile günümüz nota sistemine aktarılacak. Ayrıca bu mecmuadaki güftelerin transkripsiyonları ve edisyon kritikleri yapılacak.

Projeden elde edilen tüm çıktılar kurulacak bir web sitesinde açık erişim ilkesiyle kamu hizmetine sunulacak.