Türkiye’nin ilk eczacılık tarihi müzesi olan İstanbul Üniversitesi Türk Eczacılık Tarihi İhtisas Müzesi, Türkiye’nin eczacılık tarihini ortaya koyan koleksiyonlarıyla geçmişe ışık tutuyor. Eczacılık tarihi konusunda araştırmalar gerçekleştirilecek zengin kaynaklar içeren ve eczacılık ile tıp alanlarına dair birçok dilde kitabı bünyesinde bulunduran Eczacılık Müzesi hakkında, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Afife Mat bilgi verdi.

İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Turhan Baytop tarafından 1960 yılında kurulan Eczacılık Müzesi’nin çekirdeğini, Prof. Dr. Baytop’un kişisel koleksiyonu oluşturuyor. Sonraki süreçte eczacılar ve doktorların bağışladığı eşyalar ile zenginleşen müze, günümüzde Prof. Dr. Afife Mat’ın çabalarıyla korunuyor. Müzenin kuruluş süreci hakkında açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Mat, 1920 yılında da eczacılık mesleğine dair mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması için eczacılıkla ilgili eşyaların toplandığı bir müze kurma girişiminin başladığını fakat çeşitli imkansızlıklar nedeniyle müzenin kurulamadığını belirtti. 1960 yılında Prof. Dr. Turhan Baytop’un kurduğu müzeye, 1962 yılında Topkapı Sarayı Müze Müdürü Hayrullah Örs tarafından hekimbaşı odasındaki birtakım malzemelerin, müzenin gelişmesi amacıyla devredildiğini kaydeden Prof. Dr. Mat şu ifadeleri kullandı: “1999 İstanbul depreminde hasar gören Eczacılık Fakültesi binaları güçlendirme için boşaltılırken, müzenin eşyalarını arşiv binasında koruma altına aldım. Eczacılık Fakültesi tarihi binası Keçecizade Fuat Paşa Konağı’nın restorasyon çalışmalarının 2010 yılında tamamlanmasından sonra, birinci katta, dekanlık yanındaki iki salon müze için ayrıldı ve müzenin eşyalarını yeni mekâna yerleştirdik.”

“Müzemiz 2017 Yılında Tescil Edildi”

İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü kanalıyla 2017 yılında, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na tescil edilmek için başvurduklarını aktaran Prof. Dr. Mat, bu önemli koleksiyonun korunmasını, gelecek nesillere aktarılmasını ve eczacılık mesleği tarihi ile ilgili araştırmalara olanak sağlamasını amaçladıklarını vurguladı. 29 Ekim 2017’de başvurularının kabul edildiğini ve müzenin “Türk Eczacılık Tarihi İhtisas Müzesi” adıyla özel müze olarak tescil edildiğini ifade eden Prof. Dr. Mat, “28 Şubat 2018’de Rektörümüz ve İstanbul İl Kültür Müdürümüzün katılımıyla resmi açılışımız yapıldı” dedi.

Eczacılık Tarihine Işık Tutan Koleksiyonlar

Türk Eczacılık Tarihi İhtisas Müzesi’nin Türkiye’de eczanelerin, eczacılık eğitiminin ve ilaç endüstrisinin tarihine ışık tutan çok değerli kaynaklar içerdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Mat şu şekilde konuştu: “Topkapı Sarayı Müzesi Enderun Eczanesi’ne ait şiddetli zehirler dolabı, ayrı bulundurulacak ilaçlar dolabı, porselen ilaç kavanozları, cam ilaç şişeleri ve drog kutuları bu koleksiyonda sergileniyor. Osmanlı dönemine ait iki eczane olan Pastör Eczanesi ve İstikamet Eczanesi’nin dolapları, çeşitli eczanelere ait porselen ilaç kavanozları, ilaç yapımında kullanılan malzeme ve reçete kayıt defterleri ülkemizde eczanelerin gelişimi hakkında fikir veriyor. 1839 yılında başlayan eczacılık eğitiminin çeşitli dönemlerine ait diplomalar, diploma kayıt defterleri, mezunların fotoğrafları ve tabelalar da koleksiyonumuzda yer alıyor. Bünyemizde ayrıca, en eskisi 1734 tarihli olmak üzere; Osmanlıca, Türkçe, İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyanca çok sayıda eczacılık ve tıp kitabı bulunuyor.” Türkiye’de ilaç endüstrisinin tarihini bu koleksiyonda izlemenin mümkün olduğunun altını çizen Prof. Dr. Mat, ilaçların Osmanlı döneminden günümüze yerli ve yabancı 1500’den fazla müstahzar firmalara göre gruplandırılmış olarak sergilendiğini belirtti.

Hem Müze Hem Araştırma Alanı

Türk Eczacılık Tarihi İhtisas Müzesi’nin sadece gezilip görülecek bir müze olmadığını, eczacılık tarihi konusunda araştırma yapanlar için zengin kaynaklar içeren bir müze olduğunu kaydeden Prof. Dr. Mat, araştırmacıların Eczacılık Fakültesi Dekanlığından izin alarak araştırma yapabileceklerini belirterek şu ifadelere yer verdi: “Fakültemizde dördüncü sınıfta Eczacılık Tarihi zorunlu ders olarak okutuluyor. Müzemiz derste anlatıldıktan sonra öğrencilere gruplar halinde gezdiriliyor. Beşinci sınıfta ise öğrenciler istedikleri alanda bir bitirme projesi hazırlıyor. Eczacılık tarihine ilgi duyan öğrenciler projelerini müzedeki kaynaklardan yararlanarak hazırlayabiliyor. Müzemiz ihtisas müzesi olduğu için halka açık değil. Eczacılık öğrencileri ve sağlık mesleği mensupları herhangi bir ücret ödemeksizin, randevu alarak müzemizi gezebiliyor.”

Haber: Tuğçe BODUR
İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü