Türk bilim insanları tarafından dünyanın en soğuk ve ulaşılması zor kıtası Antarktika’ya ilk kez düzenlenen Türk Antarktika Araştırma Seferi’ne katılan araştırmacılarımız Antarktika’daki çalışmalarını tamamladı. Antarktika kıtasında bilimsel araştırmalar yapan Türkiye’nin farklı üniversitelerinden bilim insanları, kıtadan ayrıldı.

Türkiye’ye dönüş öncesinde Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te AA muhabirine açıklamada bulunan Sefer Lideri İÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, değişik üniversitelerden 13 bilim insanıyla gerçekleştirilen araştırmanın, başarıyla sonuçlandığını söyledi. “Türkiye’nin parlamentoda bulunan Antarktika çevre protokolünün bir an önce imzalanması gerekmektedir” diyen Prof. Dr. Öztürk sözlerine şöyle devam etti: “Eğer Türkiye kıtada üs kuracaksa ve danışman ülke olacaksa, çevre protokolünün imzalanması bizi çok avantajlı hale getirecektir. Ayrıca amacımız Türkiye’nin üs kurması halinde üste çalışacak araştırmacı kadrosunu yetiştirmektir. Bunları kısa vade değil, orta ve uzun vade hedefleri olarak önümüze koymamız gerekmektedir.”

Ayrıca Prof. Dr. Öztürk, zaman zaman tartışma konusu olan kıtadan petrol, maden ya da doğal gaz çıkarma düşüncelerinin tümüyle bilgisizlikten kaynaklandığını vurgulayarak, “Antarktika Çevre Protokolü’nün 7. maddesine göre kıtadan petrol, doğal gaz ve mineral çıkarılması en az 2048 yılına kadar yasaklanmıştır” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin hedefi ve çıkarları kıtanın dünya mirası olarak korunmasına yönelik tedbirlerinin desteklenmesi olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Öztürk, gelecek sene de ikinci araştırma seferiyle araştırmalarını sürdüreceklerini söyledi.

Türkiye’nin Üniversiteler Arası İlk Ulusal Ortak Çalışması

Değişik üniversitelerden katılan 13 kişilik Türk ekibinde üniversitemiz 4 kişi ile en kalabalık grup oldu. Araştırma ekibinde, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Sefer lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şamil Aktaş, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Noyan Yılmaz, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Arda M. Tonay, İTÜ Kutup Araştırmaları Merkezi’nden (Polrec) Sefer Yardımcısı Doç. Dr. Burcu Özsoy Çiçek ve Kaptan Özgün Oktar, Kocaeli Üniversitesi’nden Sefer Yardımcısı Doç. Dr. Halim Aytekin Ergül, Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Birol Çotuk, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. M. Akif Sarıkaya, Erciyes Üniversitesi'nden Doç. Dr. M. Gökhan Halıcı, Çukurova Üniversitesi'nden Dr. Sinan Mavruk, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Öğretim Görevlisi M. İdil Öz ve Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu’ndan (TÜBİTAK) Dr. Bülent Gözcelioğlu yer aldı.

Kıtaya 2 Nisan’da ayak basan ve 10 Nisan’da çalışmalarını tamamlayarak Antarktika’dan ayrılan bilim insanları, Ukrayna’ya ait olan Vernadsky Üssü ve civarındaki 50 millik alanda Türk bayrağını dalgalandırarak araştırmalarda bulundu. Ukrayna Ulusal Antarktik Bilim Merkezi (NASC) ile PolReC ve TÜDAV arasında geçen yıl imzalanan anlaşmayla beyaz kıtada uzun süreli işbirliğinin ilk adımlarının atıldığı sefer, aynı zamanda Türk üniversitelerinin kıtaya ortak düzenledikleri ilk sefer olma niteliği de taşıyor.

Araştırma ekibinden edinilen bilgilere göre bugünkü koşullarda, Türkiye'nin kıtada bilimsel araştırma yapacak gemi, teçhizat ve donanıma sahip olduğu ve halihazırda kıtada bilimsel araştırma yürüten ve kıtayla ilgili bilimsel araştırmalara imza atmış bilim insanlarına sahip olduğu belirtiliyor. Son yıllarda uluslararası konjonktürde kutup bölgelerine artan ilgi çerçevesinde Türkiye'nin Antarktika ile ilgili çalışmalara “Danışman Devlet” statüsüne sahip olması durumunda ilk elden dahil olmasının, kıtanın yönetiminde söz sahibi olmasının önem arzettiği bilim çevrelerinde sıkça dile getirildiği ifade ediliyor. Bilim insanlarının, sınırsız bir tatlı su ve balıkçılık kaynağı barındıran kıtada, aynı zamanda sadece Weddell ve Ross denizlerinde yaklaşık olarak 50 milyar varil petrol rezervi olduğunu tahmin ettiği vurgulanıyor. Türkiye’nin güncel yeterli koşullarıyla “Danışman Devlet Statüsü” kazanması sonrasında kıtada bilimsel araştırmaların yapılabilmesi ve bu amaçla üs kurulması sonrasında Türkiye’nin de kıta yönetiminde söz sahibi olabileceği belirtiliyor. Ayrıca Türkiye’nin kıta üzerindeki bilimsel işbirliği ile ülkedeki bilim ve araştırma altyapısının güçleneceği ifade ediliyor.

Kaynak: AA

İÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü