Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü tarafından düzenlenen “Ölümünün 50. Yılında Uluslararası M. Fuad Köprülü Türkoloji ve Beşeri Bilimler Sempozyumu”, 21-22 Kasım 2016 tarihlerinde İÜ Kongre Kültür Merkezi’nde gerçekleştirildi.

Sempozyum, Saygı Duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başladı. Sempozyumun açılış konuşmaları İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Fikret Turan, Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin ve Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan tarafından gerçekleştirildi.

“Eldeki Veri Kadar Veriyi İşleme Metodu da Önemli”

İÜ Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Fikret Turan, konuşmasına Ord. Prof. Dr. Fuad Köprülü’yü anarak başladı. Prof. Dr. Fikret Turan, “Fuad Köprülü, Beyazıt ve onu çevreleyen Sultanahmet, Laleli, Gedik Paşa ve Fatih civarında yetişti. İlk yazılarını buralarda yayınladı ve ilk öğretmenlik görevini bu semtlerde yaptı. Fuad Köprülü İstanbul Üniversitesi’nde, o zamanki ismi ile İstanbul Darülfünunu’nda 3 yıl hukuk fakültesi derslerine devam etmiş, bilimsel araştırmalarını çoğunlukla yine bu çevrede bulunan Süleymaniye, Nurosmaniye ve Ragıp Paşa kütüphanelerinde yapmıştır” dedi.

Fuad Köprülü’nün başlarda şiir, makale ve tartışma yazıları yazdığını ifade eden Prof. Dr. Fikret Turan, “Fuad Köprülü bir taraftan batıda ortaya çıkan yeni bilimsel alanlarda tercümeler yapmış ve Türk edebiyatı üzerine ‘Malumatı Edebîye’ gibi ders kitapları hazırlamıştır. Köprülü yetiştiği bu çevrede, araştırdığı, okuduğu, gördüğü, dinlediği ve öğrendiği bilgi ve fikirleri, batıda ortaya çıkan akılcı ve mukayesece bir tavırla değerlendirmeyi öne çıkaran metotlarla yapmanın gerekliliği düşüncesine varmıştır. Edebiyat ve tarih incelemelerinde, eldeki bilgi ve veri kadar o bilgi ve veri işleme metodunun da bilimsel çalışmalarda dikkate alınması gereken en önemli unsurlardan olduğunu ortaya koymuştur. Bilimsel alışmalarda asli kaynaklara inmenin gerekliliğini, yerli ve yabancı ikincil çalışmaların önemini, bilimsel şüphe ve eleştirinin değerini ve gerektiğinde karşı fikir geliştirmenin zorunluluğunu onun eserlerinden sıkça gözlemleriz” şeklinde konuştu. Prof. Dr. Fikret Turan konuşmasını sempozyumun gerçekleşmesinde emeği geçen herkese teşekkür ederek bitirdi.

Türk Dil Kurumu Başkanı Prof. Dr. Mustafa Kaçalin ise konuşmasında, “Tarihteki değerli hocalarımıza birçok şey borçluyuz. Fuad Köprülü gibi bir âlime sahip olmak büyük bir güzellik” dedi.

Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Refik Turan ise Türk edebiyatının ve tarihinin kaynak hocalarından birisini anmak vesilesi ile sempozyumda bulunmaktan duyduğu mutluluğu dile getirerek, “Fuad Köprülü, bilgisini batı metotlarıyla kavrayan ve batının bilgiye dayalı çalışma metodunu objektif yorumlarla ortaya koyan bir şahsiyetti. Milliyetçiliği nazik ve latif bir şekilde işliyordu. Fuad Köprülü’nün hiçbir eserinde herhangi bir slogana rastlamadım. Fuad Köprülü’nün eserlerinde hiçbir millete yönelik tahkir ve tezyif eden bir cümle yoktu” dedi. Prof. Dr. Turan konuşmasını Fuad Köprülü gibi aydınların geleceğimizde daim olmasını ve sempozyumun verimli bir şekilde geçmesini dileyerek sonlandırdı.

“Uluslararasılaşma Çalışmalarının Öncüsü Oldu”

İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak konuşmasında, Ordinaryüs Prof. Dr. Mehmet Fuad Köprülü’nün İstanbul Üniversitesi tarihinde seçkin bir yere sahip olduğunu belirterek şunları dile getirdi: “Ordinaryüs Prof. Mehmet Fuad Köprülü dünyadaki bilimsel gelişmeleri çok genç yaşta yakından takip ederek döneminin şartlarında üstün nitelikli bilimsel eserler ortaya koymuş bilim adamı ve eğitimcidir. Fuad Köprülü, edebiyat, sanat, kültür, din ve iktisat tarihi alanlarında birincil kaynaklara dayalı oluşturduğu bilgi birikimini Avrupa’da sosyal ve beşeri bilimlerde ortaya çıkan metotlar çerçevesinde değerlendiren çığır açıcı eserler ortaya koyarken bu çalışmaların öğretilmesi, yayılması ve sağlam temelli bilimsel incelemelerin esaslarının üniversitede benimsenmesi doğrultusunda muazzam gayretler göstermiştir. Ölümünün ellinci yılında kendisini rahmetle anıyoruz.”

Fuad Köprülü’nün Avrupa’da ortaya çıkan yeni bilgi, anlayış ve metotları ve bu alanlara dair çalışmaları yakından takip ettiğini belirten Rektör Prof. Dr. Mahmut Ak, “Bunlar onun ileride yapacağı bilimsel çalışmalarını niteliklerini de ortaya koyar. Köprülü çalışmalarını hem Türkçe hem de gerektiğinde Batı dilleriyle yayımlarken Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmaların uluslararası bilim dünyasının bir parçası ve paydaşı olması için bugün Türk üniversitelerinde yaptığımız uluslararasılaşma gayretlerimizin de öncülüğünü yapmıştır denebilir. Bu doğrultuda, ilerleyen yıllarda birçok Batılı bilim adamıyla dostluklar ve işbirliği oluşturmuş, onlarla fikir alışverişinde bulunmuş, onlarla ortak çalışmalar yapmıştır. Onların eserlerini Türkçeye tercüme ettirdiği gibi kendisinin ve diğer Türk bilim adamlarının eserlerini Batı dillerine tercüme ettirmiştir. Köprülü gene bu doğrultuda Fransa’da Sorbonne Üniversitesinde, Amerika’da Harvard Üniversitesinde dersler ve seminerler vermiş, Batılı bilimsel dergilerde birçok makale yayımlamıştır” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Mahmut Ak, M. Fuad Köprülü’nün eğitimci kişiliği ile bilim adamı kişiliğini birlikte başarıyla yürüttüğünü ifade ederek, “Akademik hayatına İstanbul Darülfunun’da başlayan Fuad Köprülü çok yönlü bir bilim insanı olarak Türklük bilimi araştırmalarına ömrünü adamıştır. Milletinin tarihini, dilini, edebiyatını, kültürünü, sanatını kendine özgü modern araştırma yöntem ve teknikleriyle incelemiş, bunları uluslararası camiada geçerli yayınlar haline getirmiş ve milletiyle ilgili yaptığı çalışmaları tüm dünyaya duyurmuştur.  Kurumumuzda müderris ve profesör olarak çok başarılı yöneticilikler yapmış olan Fuad Köprülü TBMM’de milletvekilliği, Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcılığı gibi çeşitli görevlerde bulunduğu dönemlerde bile bilimsel çalışmalarını aksatmamış, Türk bilim camiasına 1500’ü aşkın makale ve çok sayıda monografik eser kazandırmıştır. Böylesi büyük ve öncü bilim adamını ölümünün 50. yılında böylesi değerli bir sempozyumla anmaktan onur duyduğumuzu ifade etmek isterim” ifadelerini kullandı.

Açılış konuşmalarının ardından “Tanıyanların Gözüyle Fuad Köprülü” bölümünde İÜ Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Eraslan ve Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Dr. Nazan Ölçer konuşma yaptılar.

Sempozyumun ilk günü dört, ikinci günü ise sekiz farklı oturumda gerçekleştirildi. Sempozyum 22 Kasım Salı günü Prof. Dr. Fikret Turan başkanlığında gerçekleştirilen kapanış oturumunun ardından sona erdi.

Haber: Gülin MİSKET