“Altın Orda Devleti’nin Kuruluşunun 750. Yılı Münasebetiyle Arkeolojik Çalışmalar ve Yeni Bulguların Değerlendirilmesi” Çalıştayı, 4 Mart 2019 tarihinde İÜ Edebiyat Fakültesi Kurul Odası’nda düzenlendi.

Çalıştayın açılış konuşmaları İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, YÖK Üyesi ve İÜ Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi, Kazan Federal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Şarkiyat Bölümü Başkanı Doç. Dr. Elmira Habibullina, Tatar Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Daniya Zagudullina tarafından gerçekleştirildi.

“Geleceğin Şekillenmesinde Güç Alabileceğimiz Çok Kıymetli Bir Zemin Var”

İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak yaptığı açılış konuşmasında şunları dile getirdi: “Bugün 750 yıllık Altın Orda Devleti’nin kuruluşu ve devamını konuşmak üzere buradayız. Bu tarihi sürece baktığımız zaman 750 yılın oluşumu kültür, tarih, musiki, dil ve sanat olarak hepimizin gayretleri ile oluşmuştur. Dünyayı daha mutlu ve huzurlu hale bu ortak kültürden aldığımız güç getirecektir. Bu bakımdan bu toplantı biraz geç kalmış bir toplantıdır. Geleceğin şekillenmesinde güç alabileceğimiz çok kıymetli bir zemin var. Ortak değerlerimiz bize verimli bir gelecek hazırlamaya yetecektir. Kazan Federal Üniversitesi ve Tatar Cumhuriyeti Bilimler Akademisi’ni sadece Tataristan’a ait olarak görmek yanlış olacaktır. Çünkü Kazan şehri hem doğuya hem batıya doğru geniş bir coğrafyaya uzanan, büyük iş birlikleriyle kendini geliştirmiş ve güçlendirmiş, çok zengin bir bilimsel ağa sahip olan bir eğitim şehridir. Bu şehrin de iki değerli üyesi Bilimler Akademisi ve Kazan Federal Üniversitesi bizim için son derece önemli partnerlerdir. Ne mutlu ki üniversitemizin çok güçlü bir edebiyat fakültesi var. Fakültemizin de tarih, arkeoloji ve dil bölümleri bizim buradaki rehberlerimizdir. Değerli dekanımızın önderliğinde bu çalışmaların artarak devam edeceğine inancım tamdır. Edebiyat fakültemiz büyük bir zenginliğe sahiptir. Birçok genç akademisyen arkadaşımız bu zenginliğimizin önemli parçalarıdır. İstanbul Üniversitesi olarak, Tatar Cumhuriyeti Bilimler Akademisi ve Kazan Federal Üniversitesi ile genel dostluk anlaşmamızın yanı sıra öğrenci ve öğretim üyesi değişimi gibi daha geniş bir anlaşma bütününe ulaşmayı hedefliyoruz. Bu toplantının gerçekleşmesine vesile olan herkese çok teşekkür ediyorum.”

“Bu Çalıştaydan Yeni Araştırma Alanları ve Fikirler Doğacak”

YÖK Üyesi ve İÜ Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi ise, “Altın Orda Hanlığı Türk Dilli Toplumların İdil-Ural bölgesinde kurdukları ve uzun yıllar yaşamış bir devlettir. Bugün büyük ölçüde Rusya Federasyonu sınırları içerisinde yaşayan derin tarihi kökleri olan bir hanlığı ifade etmektedir. Biz aslında onu vesile ederek bugün burada İdil Boyu ve Kırım arkeolojisi üzerine konuşmak istiyoruz. Arkeoloji malum Altın Orda’dan da önceye giden bir şey. Yerin katmanları altında nelerin saklı olduğunu bilmiyoruz, sizler kazdıkça bunu öğreniyoruz. İdil boyunda Müslüman Tatarlardan önce Bulgarlar bulunuyordu. Bulgarlar biliyorsunuz Türklerin bir koludur. Atilla’nın torunlarıdır. Onların eserlerinin izlerini araştırmak son derece önem taşımaktadır. Kırım bizim için son derece önemli bir yerdir. Bu bölgeler arkeolojisiyle ilgili Tatar Cumhuriyeti Bilimler Akademisi’nin ve Kazan Federal Üniversitesi’nin arkeoloji bölümlerinin ve arkeologlarının çok ciddi çalışmaları var. Bugün bunları konuşmak ve Kazan Üniversitesi ile iş birliği yaparak yeni kazı alanları oluşturmak, bu kazılardan nelerin çıkacağını öğrenmek istiyoruz. Yeni coğrafyalara ve Orta Asya arkeolojisine açılmak istiyoruz. Bu çalıştaydan yeni araştırma alanlarının ve fikirlerinin doğacağına eminim, verimli bir toplantı olmasını diliyorum” şeklinde konuştu.

“Burada Başlatacağımız Çalışmalar İleride Başarılı Sonuçlar Verecek”

Böyle bir çalıştaya ev sahipliği yaptığı için İstanbul Üniversitesi’ne teşekkür ederek sözlerine başlayan Kazan Federal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler ve Şarkiyat Bölümü Başkanı Doç. Dr. Elmira Habibullina, Kazan Federal Üniversitesi ve tarihi hakkında bilgiler vererek şu ifadelerde bulundu: “Kazan Federal Üniversitesi 1804 tarihinde kurulan bir üniversitedir. 45 bin civarında öğrencisi bulunmaktadır. 94 ülkeden 5 bin civarında öğrenci bizim üniversitemizde eğitim görmektedir. Bu öğrencilerin 120 tanesi Türkiye’dendir. Bunlar lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde eğitim görmektedirler. Umarım bugün burada başlatacağımız araştırmalar İstanbul Üniversitesi, Kazan Üniversitesi ile Tataristan Bilimler Akademisi olarak üçlü bir anlaşma çerçevesinde devam eder ve ileride başarılı sonuçlar verir. Belki de bu başarılı sonuçlar, bugün aramızda bulunan öğrenciler tarafından elde edilecektir.”

“Dil, Edebiyat ve Sanat Araştırma Enstitüsü Bu Yıl 80. Yılını Kutluyor”

Tatar Cumhuriyeti Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Daniya Zagudullina ise, “Tataristan Bilimler Akademisi Rusya Federasyonu’nun farklı bölgelerinde açılmış olan 4 akademiden birini temsil etmektedir. Bu akademi Tataristan Özerk Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir ve milli akademi olarak görev yapmaktadır. Akademimiz İstanbul Üniversitesi tarihi kadar eski bir tarihe sahip olmasa bile 1991 yılında açılmıştır. Küçük bir tarihe sahip olsa da araştırma enstitülerini ortak bir çatı altında toplamaktadır ve onlardan biri olan Dil, Edebiyat ve Sanat Araştırma Enstitüsü bu yıl 80. yılını kutlamaktadır” ifadelerini kullandı.

Akademilerinin 6 Enstitüsü ve 3 merkezi bulunduğunu belirten Prof. Dr. Daniya Zagudullina, “Teknik ve sosyal bilimler ayrı kanat olarak aynı çatı altında çalışmalarını sürdürmektedirler. Misyonlarımızdan biri de Tataristan topraklarında yaşamış olan halkların medeniyetini, tarihini öğrenerek bunlar üzerine yayınlar gerçekleştirmektir. Aynı zamanda üniversitemiz Tataristan Özerk Cumhuriyeti topraklarında yaşamış olan tüm halklara, milletlere, medeniyetlere ve farklı kavimlere ayrımcılık ve sınırlama yapmadan kendi tarih, dil ve medeniyetlerini öğrenme imkânı sağlamaktadır” şeklinde konuştu.

Türkiye’nin kendileri için çok büyük bir örnek teşkil ettiğini vurgulayan Prof. Dr. Daniya Zagudullina, Kazan Federal Üniversitesi, Tataristan Bilimler Akademisi ve TÜBİTAK’ın ortak bir çalışma olarak bir rasathane şeklinde Uzay Araştırmaları ve Gözetimi yaptıklarını söyledi. Bu bağlantıların kendilerine uluslararası projelere katılma imkânı sunduğunu anlatan Prof. Dr. Daniya Zagudullina, “Biz farklı alanlarda da bu seviyelere çıkmaya ve iş birliklerine hazırız. Emeği geçen herkese çok teşekkür ediyorum” dedi.

Açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. Ayrat Sitdikov “Avrasya Çalışmalarında Türk Arkeolojisi”, Doç. Dr. Sergey Boçarov “Altın Orda Hanlığı Arkeolojisi” ve “Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı Döneminde Kuzey Karadeniz Arkeolojisi”, Prof. Dr. Rail Fakhrutdinov ise “Disiplinlerarası Tataristandaki Orta Çağ Arkeolojisi” başlıklı sunumlarını gerçekleştirdiler.

Çalıştay, Prof. Dr. Nuriye Gülsün Umurtak, Prof. Dr. Ayrat Sitdikov, Doç. Dr. Sergey Boçarov, Prof. Dr. İlyas Topsakal ve Doç. Dr. Dinçer Koç tarafından yapılan kapanış ve değerlendirme konuşmalarının ardından son buldu.

Haber: Ebru SÖNMEZ
İÜ Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü