Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenen “Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü’’ başlıklı bilimsel araştırma projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nün düzenlediği “Klasik Moderne Türk Edebiyatında Mevlevilik ve Şeyh Galib Sempozyumu’’ 16 Aralık Perşembe günü çevrim içi olarak başladı.

Sempozyumun açılış konuşmasını yapmak üzere söz alan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hayati Develi, Mevlana’dan bugüne kadar binlerce cilt eserin kültür hayatımızı beslediğine dikkat çekti. Mevleviliğin Sultan Veled zamanı başladığını aktaran Prof. Dr. Develi, Sultan Veled’in araştırmalarının unutulmaması gerektiğini söyleyerek “Biz Neyiz” isimli şiirinden birkaç beyit okudu. Şeyh Galib zamanından bugüne kadar dilin değiştiğini belirten Prof. Dr. Develi, “Şeyh Galib zamanından da çok şey değişti. Temel değişen şey ne yazık ki Şeyh Galib’in dilinin bugünün insanı tarafından anlaşılmaz hale gelmesidir. Ümit ederim ki bu toplantılar o günün dilini de ve çok daha derin Türkçeyi de anlamak için bir vesile olacaktır” dedi.

“Bildiriler Makale Haline Getirilip Uluslararası Kitap Olarak İÜ Yayınları Arasında Yerini Alacak”

Prof. Dr. Hayati Develi projede çalışanlara, Kültür Bakanlığı’na ve İstanbul Üniversitesi Rektörlüğüne teşekkürlerini sunarak konuşmasını sonlandırdı. Ardından konuşmasını yapmak üzere İÜ Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk, söz aldı. Prof. Dr. Çoruk, İÜ Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Doktora Öğretim Üyesi Şerif Eskin ve Prof. Dr. Mücahit Kaçar tarafından İÜ ile Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı arasındaki iş birliği kapsamında yürütülen ‘’Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü’’ projesi hakkında bilgi verdi. Proje kapsamında bu sempozyumda konuyla ilgili ulaşılan yeni sonuçların ve değerlendirmelerin kamuoyuna sunulacağını belirten Prof. Dr. Çoruk, sempozyumda sunulacak bildirilerin makale haline getirilip uluslararası kitap olarak İstanbul Üniversitesi yayınları arasında yerini alacağını söyledi. Hala devam eden ve 2021 yılı içinde sonuçlandırılması beklenen ‘’Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevilik Kültürü’’ projesini anlatan Prof. Dr. Çoruk, “Proje Mevleviliğin en önemli parçasını oluşturan sema törenlerinin nota ve güfte arşivlerini, bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleriyle otantik kaynaklara dayalı olarak derleyip kamuoyu hizmetine sunmayı amaçlıyor. Söz konusu nota ve güfte arşivi Şeyh Galib, Dede Efendi gibi 18. ve 19. yüzyılın en önemli Mevlevi sanatçıları tarafından düzenlenen kaynaklar üzerinde yürütülecek araştırma faaliyetleri sonucunda oluşturulacaklar” ifadelerine yer verdi.

Projede izlenecek yol haritasından bahseden Prof. Dr. Şükrü Çoruk, tarihsel süreç içerisinde yaşanan değişimlerin, nota sisteminin ve alfabenin değişmesi gibi durumların ana kaynaklardan kopuşa neden olduğuna değindi. Prof. Dr. Çoruk, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı çeşitli birimlerde, TRT arşivde bulunan nota ve güfteler, yaşanan bu kopuşlardan sonra birincil ve otantik kaynaklardan uzaklaşıldığı dönemde kayıt altına alınmıştır. Dolayısıyla ana kaynaklarla arasında birtakım uyuşmazlıklar olması kaçınılmazdır” diyerek sözlerine devam etti. Proje kapsamında gelecekte yapılması planlanan çalışmaları anlatan Prof. Dr. Çoruk teşekkürlerini ileterek sözlerini noktaladı.

“Bu Sempozyum Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevilik Kültürü Başlıklı Projenin İlk Ayağıdır”

Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk’un ardından TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürü Dr. Ziya Taşkent, söz aldı. “Bir değerin kültürünün oluşabilmesi için tesadüfen beliren bir yetenek ya da yöntemsizce ortaya konan bir eser gibi münferit haller yeterli olmaz. Bir zincir halinde aktarılan aktarıldıkça özünden kaybetmeyen tam aksine kök salan bir dizgenin varlığı gerekir” diyerek sözlerine başlayan Dr. Taşkent, kültürün toplumca benimsenen ve paylaşılan değer ölçeğine işaret etmesi kadar bireyi besleyen ona mensubiyet veren bir yönünün de olması gerektiğini söyledi. Dr. Taşkent, “Mevlevilik beşerî törpüleyerek insan kılma okullarının bu topraklarda gövde vermiş başlıcalarından biridir. Hz. Pirin nutukları ve telifât ile metin merkezli bir öğreti olduğu kadar meratib-i merasimiyle inceltilmiş bir estetik yordam olarak nesilden nesile aktarılmıştır” dedi. Dr. Taşkent, sözlerine şöyle devam etti: “Türk kültürünü kuran ve taşıyan başat ögeler arasında yer alan Mevlevilik okulunun mensubu olan sanat erbabı söz ile sadanın imtizacından doğan nice seçkin eserler vermiştir. Bugün toplanmamızın vesilesi olan sempozyum Türk müziği ve edebiyatında Mevlevilik kültürü başlıklı projenin ilk ayağıdır. Bakanlığımızın desteğiyle gerçekleştirilecek proje kapsamında Şeyh Galip’in tek nüshası olarak günümüze intikal etmiş güfte mecmuasının transkripsiyon ve tıpkı basımı Âyin-i Şeriflerin icra kaydı, sempozyum bildiri kaydı ve bütün bu ürünlerin kamu yararına sunmak üzere dijital mecrada erişime açılması yer alıyor.”

“Üniversitemiz Yazım Sürecinden Hayata Geçirmeye Kadar Bu Tarz Projelere Gereken Her Türlü Desteği Vermektedir”

Dr. Ziya Taşkent’in ardından söz alan İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, “Üniversitemiz olarak yine alanında önemli bir sempozyumla karşınızda olmaktan mutluluk duyduğumu belirtmek istiyorum” diyerek sözlerine başladı. Üniversitelerin başta gelen görevinin bilime katkı yapmak ve bu konuda ortaya koyduğu araştırmalarla insanlığa hizmet etmek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ak, “Kurulduğu andan itibaren bu doğrultuda hareket eden üniversitemiz, bilimsel anlamdaki başarısını günümüzde de sürdürerek YÖK’ün belirlediği ölçüler çerçevesinde önemli bir başarıya imza atmış ve Türkiye’de 11 araştırma üniversitesi arasında yer almıştır. Kuşkusuz bu başarının devam ettirilmesi başta öğretim üyelerimiz olmak üzere bütün birimlerimizin aynı şevk ve heyecanla çalışıp Üniversitemizin başarı sıralamasını Türkiye’de ve dünyada üst sıralara taşıyacak yeni bilimsel araştırmalar ortaya koymasına bağlıdır” dedi.

Günümüzde Türkiye’de ve dünyada Üniversitelerin Bakanlıklar başta olmak üzere çeşitli kurumlar ve dış paydaşlarla birlikte gerçekleştirdiği, ilgili Üniversiteye, topluma ve bilim camiasına artı değeri yüksek bilimsel araştırma projelerinin öncelikli hedefleri arasında olduğunu belirten Prof. Dr. Ak, “Nitekim Üniversitemiz yazım sürecinden hayata geçirmeye kadar bu tarz projelere gereken her türlü desteği vermektedir. Öğretim üyelerimize bu noktada verdiğimiz desteğin bundan sonra da artarak devam edeceğini bir kez daha belirtmek istiyorum” diyerek sözlerine şöyle devam etti: “İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Mücahit Kaçar ve Dr. Öğretim Üyesi M. Şerif Eskin tarafından yürütülen ve T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenen, ulaştığı sonuçlarla özellikle Mevlevilik temelli Türk müziği araştırmalarına ciddi katkılar yapacak olan “Türk Müziği ve Edebiyatında Mevlevi Kültürü” başlıklı projenin bir parçası olarak düzenlenen bu sempozyumun, Üniversitemiz ve bilim âlemi için hayırlı olmasını diliyor, başta proje yürütücüleri ile Kültür ve Turizm Bakanlığı olmak üzere emeği geçen herkesi kutluyor, sempozyuma değerli bildirileriyle katkı yapan hocalarımıza ve meslektaşlarımıza teşekkür ediyorum.”

Sempozyum açılış konferansı ile devam etti. Üç gün boyunca sürecek sempozyumun açılış konferansında Hilmi Yavuz, “Şeyh Galib’de, ‘Hoşça Bak Zâtına’da, Kelam’ı Felsefe Olarak Okumaya; ‘Ne Nâtûk u ne Hâmûş’da, Kelam'ı Tasavvuf Olarak Okumaya İlişkin Notlar” başlıklı bir konferans verdi. 16 ve 17 Aralık günlerinde gerçekleştirilecek olan 7 oturumda ise 22 bildiri sunulacak. Klasik Türk edebiyatı odaklı oturumlarda Şeyh Galib’in sanatı ve biyografisi hakkında elde edilen yeni bilgilerin yanı sıra onun eserleri ve şiiri hakkında önemli birtakım hususların üzerinde durulacak. Modern Türk edebiyatı odaklı oturumlarda Mevleviliğe dair temalar ile Şeyh Galib’in şiirden romana modern edebiyattaki görünümleri etraflıca ele alınacak.

Sempozyumun son gününde 18 Aralık günü gerçekleştirilecek olan “Mevlevi Mukabeleleri” başlıklı özel oturumda da 6 ayrı bildiri ile Mevlevi sanatının otantik kaynakları üzerine müzikal ve edebi değerlendirmelerde bulunulacak.

Edebiyat Fakültesi YouTube Kanalı üzerinden canlı yayınlanan ve herkese açık olarak düzenlenen sempozyumu, https://www.youtube.com/c/İÜEdebiyatFakültesi linki üzerinden takip edebilirsiniz.

Haber: Yağmur Meltem Atik, Hande Nur Ocak
İÜ Kurumsal İletişim Koordinatörlüğü